Primula’s zijn in allerlei vormen en bonte kleuren te koop, waaronder cultivars die niet in de lente, maar later in de zomer bloeien. Voor een natuurtuin zijn met name variëteiten geschikt van de stengelloze sleutelbloem (Primula vulgaris), de gewone sleutelbloem, (Primula veris) en de slanke sleutelbloem Primula eliator) die rond Pasen bloeit.
Eersteling
‘Morgendauw in de tuin,
zachtgele oogjes
tussen groen verscholen,
vragen stil:
is Pasen nabij?’
Primula is een verkleinwoord van het Latijnse primus en verwijst naar
`eerste’. Ze kondigen de lente aan. Ze worden ook wel Paasbloemen genoemd.
Ook volksnamen als maartebloem, aprilbloem en lentebloeier
verwijzen naar deze bloemen als sleutel naar de lente, naar nieuw leven
dat tot bloei komt.
‘Hemelsleutel
Kijk naar ons
als zonnetjes op aarde
verwijzen wij naar
hemels licht
dat ruimte geeft
en levenskracht
om op te staan.
Zijn we een sleutel
tot leven in ander licht?’
Verborgen schatten
De gele bloemetjes van de gewone en de slanke sleutelbloem bungelen aan lange stengels als een sleutelbos bij elkaar. Een seutel is het symbool van toegang tot het onbekende; verrassing. In de oudheid geloofde men dat de plant aan de mens was geschonken om verborgen schatten te ontsluiten.
‘Ik zal je de sleutels van het koninkrijk in de hemel geven’ , had Jezus tegen Petrus gezegd – Matteüs 16:19. Het verhaal gaat dat Petrus de sleutelbos uit zijn handen liet vallen. Een engel haalde de sleutelbos snel terug! Als herinnering daaraan zijn sleutelbloemen op aarde verschenen. Hildegard van Bingen- 1098-1179 – noemde de bloemen al hemelsleutel.
Veelzijdig
Het kruid wordt ook bakkruid genoemd omdat het meegebakken werd in pannenkoekjes. De gele bloemen werden als kleurstof gebruikt om eieren mee te verven. Daar herinnert de naam eierkruid aan. Verrassend is het gebruik van Primula’s als medicijn zoals Jacob van Maerlant beschrijft:
‘Gedronken met roede wine
dats volmaakte medicine
geronken in alre noet
jegent swaer evel groet.’
– Jabob van Maerlant, ca.1350
uit: Der naturen bloeme –
Tekst: Tini Brugge
Uit: De Verwondering, maart 2018
